Μερικοί μύθοι είναι πολύ σκληροί για να πεθάνουν. Όσες αποδείξεις κι αν εισφέρει κανείς στο δημόσιο διάλογο, κάποιοι θα επιμένουν στο μύθο παρά στα πραγματικά δεδομένα. Ένας τέτοιος μύθος, που κυκλοφορεί στη χώρα μας ήδη από το 2008 -και ανακυκλώνεται εσχάτως- είναι ότι τα φωτοβολταϊκά αυξάνουν -και μάλιστα σημαντικά- τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος στις περιοχές που εγκαθίστανται.
Τι γίνεται λοιπόν αυτή η θερμότητα; Προφανώς διαχέεται στο περιβάλλον και μάλιστα με τρεις διαφορετικούς τρόπους: με ακτινοβολία, με συναγωγή λόγω ανέμων και με αγωγή από μέσο σε μέσο (π.χ. μέσω των βάσεων στήριξης)[3]. Έτσι, η μέση θερμοκρασία του πλαισίου στη διάρκεια του 24ώρου παραμένει ελάχιστα υψηλότερη απ’ αυτή του περιβάλλοντα αέρα ακόμη και τις ζεστότερες ημέρες του χρόνου.
Ο ήλιος θερμαίνει το φωτοβολταϊκό πλαίσιο. Αυτό ακτινοβολεί θερμότητα στο περιβάλλον, ενώ έχουμε συναγωγή θερμότητας λόγω ανέμου και αγωγή θερμότητας από το ένα μέσο στο άλλο (π.χ. μέσω των βάσεων στήριξης).
Το αμέσως επόμενο ερώτημα είναι αν αυτή η θερμότητα που φεύγει από τα πλαίσια μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, για τον απλό λόγο ότι η μάζα του αέρα είναι πρακτικά άπειρη σε σχέση με τη μάζα των φωτοβολταϊκών και είναι αδύνατο να αυξηθεί η θερμοκρασία του αέρα σε κάποια απόσταση από τα πλαίσια. Για την ακρίβεια, μόλις 1-2 εκατοστά από την επιφάνεια των πλαισίων, η θερμοκρασία είναι αυτή του περιβάλλοντος, όπως φαίνεται και στο διπλανό σχήμα[4].
Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της “ΔΕΗ Ανανεώσιμες” και παρουσιάστηκε σε δημόσια εκδήλωση στη Μεγαλόπολη στις 13-4-2008, οι διαφορές της θερμοκρασίας του αέρα στο κέντρο του σχεδιαζόμενου εκεί φωτοβολταϊκού σταθμού (ισχύος 50 MWp) για όλη την διάρκεια του 24ώρου αναμενόταν να είναι μηδαμινές και να μη ξεπερνούν τους 0,25 οC, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Σε ότι αφορά τη θερμοκρασία του εδάφους στο κέντρο του σχεδιαζόμενου φωτοβολταϊκού πάρκου, η ίδια μελέτη έδειξε ότι αυτή δεν θα μεταβαλλόταν καθόλου[5]
Για να μη μείνουμε όμως σε μελέτες και εκτιμήσεις του παρελθόντος, ας δούμε ποια είναι σήμερα η πραγματικότητα στον μεγαλύτερο μέχρι σήμερα φωτοβολταϊκό σταθμό της χώρας ισχύος 204 MWp στην περιοχή της Κοζάνης. Στον εν λόγω σταθμό μετρώνται συστηματικά ανά πεντάλεπτο οι θερμοκρασίες του αέρα σε διάφορα σημεία του πάρκου. Έτσι λοιπόν από 335.232 μετρήσεις, που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1/1/2023 έως 23/1/2024, προκύπτουν οι μέσες θερμοκρασίες που φαίνονται στον διπλανό πίνακα στο βόρειο τμήμα, στο κέντρο και στο νότιο τμήμα του σταθμού.
Αν τα φωτοβολταϊκά προκαλούσαν αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, λογικά θα περίμενε κανείς υψηλότερες θερμοκρασίες στην κεντρική περιοχή του σταθμού που περιβάλλεται από φωτοβολταϊκά. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και, όπως δείχνουν τα στοιχεία (επαναλαμβάνουμε μιλάμε για 335.232 μετρήσεις), οι απειροελάχιστες διαφορές είναι απολύτως φυσιολογικές (λόγω και του μεγέθους του σταθμού) και στα όρια του στατιστικού λάθους.
Περιέργως, σε όλες τις χιονισμένες χώρες του Βορρά, τα πάνελ δεν συνετέλεσαν “στην αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3-4 βαθμούς, με συνέπεια να λειώνουν τα χιόνια του βουνού”.